Het moet meer dan 30 jaar geleden zijn dat ik bij mijn ouders thuis op de televisie een scene in een western heb gezien die mij tot op de dag van vandaag is bijgebleven. Ik was op bezoek. Mijn moeder was in de keuken bezig. Mijn vader zat achter de krant.
De held, Clint Eastwood, was met een metgezel na een spannende achtervolging ontsnapt aan een groep boeven. De metgezel was echter door een kogel geraakt in zijn schouder. Het duo komt net voordat de duisternis invalt bij een verlaten huisje aan. Clint sleept de kreunende en hevig transpirerende metgezel naar binnen en legt hem op tafel. Het is duidelijk dat de kogel verwijderd moet worden.
De schouder wordt ontbloot. Clint pakt zijn dolk een haalt het lemmet een aantal malen door een kaarsvlam. Daarna spoelt hij het af met whisky. Ten slotte spuugt hij erop, wrijft met zijn mouw het laatste vlekje weg en zet het mes in de wond.
Op dat moment zegt mijn vader, die even van zijn krant opkeek: “Wat is dat nou voor een idioterie?"
Deze scene is mij zo bijgebleven, omdat ik hem een heel goed voorbeeld vind van iets dat je regelmatig tegenkomt: iemand doet iets wat er aanvankelijk heel doordacht uitziet, maar opeens doet hij iets waaruit blijkt dat hij geen idee heeft hij aan het doen is.
Zo werkte ik een keer met een collega consultant aan de verbetering van de processen op een aantal afdelingen van een grote bank. Die processen werden een aantal weken redelijk gedetailleerd doorgemeten. Vervolgens ging mijn collega aan het rekenen en kwam uit op een aantal gemiddeldes waarvan hij daarna weer een gemiddelde berekende.
Ik heb de scene uit de western vele malen gebruikt om uit te leggen wat er aan de hand was in soortgelijke situaties. “Going through the motions and falling through the basket.” (Even voor de zekerheid. Ik weet dat het tweede deel van deze zin geen goed Engels is, maar juist daarom deed hij het zo goed.)
In een cursus procesverbetering die ik moest geven, wilde ik graag het originele fragment laten zien. Maar hoe ik ook speurde op internet, ik kon niet thuisbrengen in welke film deze scene zit. Met een aantal westerns van Clint Eastwood te vergeefs achter de kiezen besloot ik mij tot de experts op het Clint Eastwoord forum te richten. Na wat discussie was de algemene opvatting dat deze scene, hoe jammer ook, niet uit een Clint Eastwoord film was. Men kon ook geen andere western noemen waarin hij dan wel zou zitten.
Op een gegeven moment ga je dan toch aan jezelf twijfelen. Het is ook al zo lang geleden dat ik het fragment gezien heb. Heb ik het zelf niet mooier gemaakt dan het was? Heb ik het überhaupt wel gezien?
Toevallig bracht ik het bovenstaande ter sprake toen ik onlangs weer eens bij mijn vader op bezoek was. Die zei direct: “Dat heb ik ook een keer gezien.”
16-7-2023
De oplossing van dit raadsel kwam van ChatGPT, de artificieel intelligente assistent van OpenAI. Die had nog geen twee seconden nodig om de scene te identificeren als uit Butch Cassidy and the Sundance Kid uit 1969. Geen Clint Eastwood, maar Robert Redford en Paul Newman. Maar volgens ChatGPT inderdaad een gedenkwaardige scene. Professioneel kan ik hem echter niet meer gebruiken. Mijn arbeidzame leven zit erop. Toch heel fijn dat het raadsel opgelost.